Znaczenie Jerozolimy i Haram Asz-Szarif w mistycznym islamie
Jerozolima - Miasto Święte dla trzech wielkich religii: judaizmu, chrześcijaństwa i islamu oraz wywodzących się z nich mistycznych nurtów, szkół i duchowych zakonów.Jerozolima - Mistyczne Miasto Trzech Religii
 |
| Złoty Meczet Skały - Al-Aksa |
Jerozolima (hebr. ירושלים trl. Yerushalayim, trb. Jeruszalajim; arab. القدس trl. Al-Quds, trb. Al-Kuds oraz اورشليم trl. Ūrshalīm, trb. Urszalim, łac. Hierosolyma, Aelia Capitolina) – największe miasto Izraela, stolica administracyjna Dystryktu Jerozolimy i stolica państwa Izraela (według izraelskiego prawa). Znajduje się tutaj oficjalna siedziba prezydenta, większość urzędów państwowych, sąd najwyższy, parlament i inne.
Organizacja Narodów Zjednoczonych i większość państw nie uznają Jerozolimy jako stolicy Izraela, pozostawiając tę kwestię sporną do wyjaśnienia podczas przyszłych negocjacji izraelsko-palestyńskich. Autonomia Palestyńska planuje utworzenie we Wschodniej Jerozolimie stolicy swojego państwa. Większość państw utrzymuje swoje ambasady w Tel Awiwie.
Jest to największe miasto w kraju pod względem powierzchni (123 km²) i ludności (733 300 mieszkańców). Leży wśród gór Judei, rozciągających się pomiędzy Morzem Śródziemnym a Morzem Martwym. Miasto posiada długowiekową historię i stanowi centralny punkt dla judaizmu, chrześcijaństwa i islamu.
Współczesne miasto powstało wokół Starego Miasta. Nowoczesne żydowskie dzielnice rozciągają się w kierunku zachodnim, w stronę aglomeracji Gusz Dan, natomiast dzielnice arabskie rozciągają się po stronie wschodniej (Wschodnia Jerozolima) w kierunku Ramallah i Betlejem.
Pomimo że dokładne pochodzenie hebrajskiej nazwy miasta Jerozolimy pozostaje niejasne, uczeni wysnuwają różne interpretacje. Niektórzy wskazują, że słowo Jeruszalaim składa się z dwóch słów: jerusza (spadek, miasto) i szalom (pokój). Dlatego uważa się, że nazwa miasta oznacza "miasto pokoju". Hebrajskie słowo szalom posiada pokrewny wyraz, którym jest Szlomoh – Salomon, który był królem Izraela i budowniczym Świątyni Jerozolimskiej. Ewentualnie, drugim znaczeniem tego słowa mogłoby być Salem, czyli pierwotna nazwa miasta podana w Księdze Rodzaju 14,18. Jeszcze inni cytują listy z Amarna, gdzie pojawia się akadyjska nazwa miasta Urušalim, wyraz pokrewny z hebrajskim Ir Szalem. Być może ma to związek z bóstwem Shalim, które występuje w mitologii Ugaritów.
Interpretacja żydowska podana jest w religijnym tekście Genesis Rabba. Przytacza on historię przybycia Abrahama do miasta Salem. Zaraz po przybyciu zapytał on króla i arcykapłana Melchizedeka o pobłogosławienie go. Melchizedek pobłogosławił wówczas Abrahama w imieniu Najwyższego Boga (wskazuje to, że był on tak jak Abraham monoteistą). To spotkanie Abrahama z Melchizedekiem zostało upamiętnione poprzez zmianę nazwy miasta: do członu Salem dodano zwrot Jeru (Abraham nadał taką nazwę górze, na której ofiarował syna Izaaka. Obecnie góra to nazywa się Moria i leży w Jerozolimie. Znaczenie wyjaśnione w Księdze Rodzaju: tam będzie objawiony Bóg, przed Salem). W ten sposób powstała obecna nazwa miasta: Jeruszalaim, co oznacza miasto Salem albo założony przez Salem. Końcówka słowa w liczbie mnogiej -ajm pozwala w gramatyce hebrajskiej interpretować dwa aspekty miasta, podobnie jak dwa wzgórza. Jednak wymowa ostatniej sylaby -ajm w liczbie mnogiej wydaje się dodatkiem późniejszych czasów, sprzed napisania Septuaginty.
Badania archeologiczne wskazują, że na terenie obecnej Jerozolimy (wzgórze Ofel) istniało osadnictwo ludzkie już w epoce miedzi (IV tysiąclecie p.e.ch.). W epoce brązu istniała stała osada ludzka. Ann Killebrew opisała Jerozolimę z przełomu II i I tysiąclecia p.n.e. jako duże miasto otoczone murem obronnym. Niektórzy archeolodzy, wliczając w to Kathleen Kenyon, sądzą, że Jerozolima jako miasto zostało założone przez przybyłe z Kaszmiru ludy semickie około XXVI wieku p.e.ch. Według żydowskiej tradycji miasto zostało założone przez Sema i Ebera, przodków Abrahama. Relacja biblijna przedstawia Jebuzytów zamieszkujących w Jerozolimie do końca XI wieku p.n.e., kiedy to żydowski król Dawid podbił miasto i założył w nim stolicę Królestwa Izraela (około roku 1003 p.e.ch. przeniósł stolicę z Hebronu).
Jerozolima odgrywa ważną rolę dla trzech wielkich religii monoteistycznych: judaizmu, chrześcijaństwa i islamu oraz kilku mniejszych grup religijnych. Rocznik statystyczny z 2000 roku wymienia w mieście: 1204 synagogi, 158 kościołów i 73 meczety. Co jakiś czas dochodzi do różnych tarć i kontrowersji, zwłaszcza wokół Wzgórza Świątynnego.
Jerozolima była świętym miastem Żydów od X wieku p.n.e. To tutaj znajdowała się Świątynia Jerozolimska, o której Biblia wspomina 632 razy. Dzisiaj, Zachodni Mur (pozostałości Świątyni) jest świętym miejscem Żydów. Synagogi na całym świecie tradycyjnie skierowane są w kierunku Jerozolimy, również codzienne modlitwy żydowskie odmawiane są w kierunku Jerozolimy. Wielu Żydów zawiesza na ścianach swoich domów obrazki miasta, aby wskazywać kierunek modlitwy. Największymi synagogami Jerozolimy są: Wielka Synagoga chasydów z Bełza oraz Wielka Synagoga.
Chrześcijaństwo szanuje Jerozolimę nie tylko za wielką rolę jaką odegrało to miasto w Starym Testamencie, lecz także za jego znaczenie w życiu Jezusa Chrystusa. Zgodnie z biblijnymi opisami, Jezus został zaniesiony do Jerozolimy wkrótce po urodzeniu, a późniejsze jego życie bardzo często przeplatało się ze Świątynią Jerozolimską. Przypuszczalne miejsce ostatniej wieczerzy Jezusa znajdowało się na Górze Syjon, w budynku w którym mieści się grobowiec króla Dawida.
Innym ważnym miejscem dla chrześcijaństwa jest Golgota, miejsce ukrzyżowania Jezusa. Ewangelia Jana przedstawia to miejsce, jako znajdujące się poza miastem, jednak niedawne odkrycia archeologiczne wskazują, że Golgota znajdowała się blisko poza obrębem dawnych murów miejskich, a obecnie w obrębie miasta. Szczególnym miejscem jest Bazylika Grobu Świętego, do której chrześcijanie pielgrzymują od dwóch tysięcy lat.
Jerozolima jest uważana za trzecie święte miasto islamu. Muzułmanie wierzą, że Święty Prorok Muhammad (Mahomet) odbył Miradż – "nocną podróż" na cudownym wierzchowcu Al-Burāq z Mekki do Najdalszego Meczetu znajdującego się w Jerozolimie (Al-Masğid al-Aqsà). W Jerozolimie Św. Prorok Muhammad (Mahomet) dostąpił wniebowstąpienia w towarzystwie archanioła Dżibrila(Gabriela) ze skały, na której dziś znajduje się Kopuła na Skale. Obecnie te dwie budowle wznoszące się na Wzgórzu Świątynnym są szczególnie ważnymi miejscami dla wszystkich Muzułmanów na całym świecie.
 |
| Przybliżony wygląd starej świątyni żydowskiej w Jerozolimie |
Jerozolima jako Święte Miasto Islamu
Celem niniejszego artykułu będzie wyjaśnienie znaczenia miasta Jerozolimy, znanej jako Bajt al-Maqdis (lub po prostu Al-Quds) i Haram Asz-Szarif dla islamu i muzułmanów.
Jerozolima w Qur’anie
Bóg (subhanahu ła ta`ala) Mówi, co oznacza w języku polskim:
Chwała Temu,
który przeniósł Swojego poddanego nocą
z Meczetu Haram (Masdżidi Al-Harami) do meczetu Al-’Aqsaa,
którego otoczenie pobłogosławiliśmy,
aby mu pokazać niektóre Nasze znaki.
Zaprawdę! On jest Słyszący, Widzący!
[TZQ 17:1]
W islamie jest tylko jedno miejsce, gdzie położony jest meczet daleki (Al-Masdżidi Al-’Aqsaa) - jest nim miasto Jerozolima. Ziemia, która otacza ten meczet również jest opisana w Qur’anie:
[Mojżesz powiedział:] O ludu mój!
Wejdźcie do Ziemi (Al-’Arda Al-Muqaddasata),
którą Bóg przeznaczył dla was…
[TZQ 5:21]
Powyższy werset [17:1] w Qur’anie również opisuje ziemię, która otacza meczet, następującymi słowami:
...którego otoczenie pobłogosławiliśmy
Zwrot ten używany jest w Qur’anie na określenie Palestyny.[1]
Warto zauważyć, że Biblia w obecnej wersji również określa Palestynę jako ziemię pobłogosławioną przez Boga. Według niej - Mojżesz przemawiając do Izraelitów, powiedział:
Albowiem Pan, Bóg twój, wprowadzi cię do ziemi pięknej, ziemi obfitującej w potoki, źródła i strumienie, które tryskają w dolinie oraz na górze - do ziemi pszenicy, jęczmienia, winorośli, drzewa figowego i granatowego - do ziemi oliwek, oliwy i miodu - do ziemi, gdzie nie odczuwając niedostatku, nasycisz się chlebem, gdzie ci niczego nie zabraknie - do ziemi, której kamienie zawierają żelazo, a z jej gór wydobywa się miedź. Najesz się, nasycisz i będziesz błogosławił Pana, Boga twego, za piękną ziemię, którą ci dał.
[Pwt 8:7–10]
Zostało przekazane, że w czasie swojej Mi’radż Prorok (salla allahu `alejhi ła salam) otrzymał od Boga (subhanahu ła ta`ala) nakaz odprawiania pięciu modlitw (salah) w czasie dnia, który każdy muzułmanin musi przestrzegać. Zaraz po powrocie do Mekki, Prorok (salla allahu `alejhi ła salam) ustanowił te modlitwy. Na początku muzułmanie modlili się w stronę (Al-Qiblah) Jerozolimy [przekazał Al-Buhari, 41 i Muslim, 525] i właśnie dlatego Jerozolima nazywana jest Ula Al-Qiblatajn (pierwszą Qiblą). Prorok (salla allahu `alejhi ła salam) i pierwsza społeczność muzułmańska modlili się w stronę Jerozolimy, kiedy byli jeszcze w Mekce. Po odbyciu Hidżry muzułmanie w Medynie nadal modlili się w stronę Jerozolimy i trwało to przez prawie siedemnaście miesięcy, dopóki Bóg (subhanahu ła ta`ala) nie nakazał muzułmanom zmiany kierunku modlitwy (Al-Qiblah) – z Jerozolimy na Mekkę [Qur’an 2:142-150]. Na pamiątkę tego do dzisiejszego dnia istnieje meczet, który nazywa się Masdżid Al-Qiblatajn (ma on w środku dwie Qible – jedna w stronę Jerozolimy, druga w stronę Mekki). To tam w czasie modlitwy po raz pierwszy dokonano zmiany Qibli.
Prorok (salla allahu `alejhi ła salam) powiedział:
Podróże mogą się odbywać tylko do trzech meczetów: Mojego Meczetu (w Medynie), Meczetu Haram (w Mekce) i Meczetu Al - Aqsa.
[Ibn Maadżah]
To wszystko ukazuje tylko, jakie znaczenie w islamie ma Jerozolima.
Jerozolima w muzułmańskiej historii
Widzieliśmy w historii, jak bardzo oddani byli muzułmanie Jerozolimie i Haram Asz-Szarif. Jerozolima została zdobyta przez muzułmanów w pierwszej połowie siódmego wieku (ery chrześcijańskiej). Muzułmanie wkroczyli do miasta w czternastym roku Hidżry (638 ery chrześcijańskiej) za panowania kalifa `Umara ibn al-Chattaba. Według historycznych źródeł Kalif ‘Umar osobiście odebrał miasto od patriarchy Sofroniusza, który odmówił poddania miasta komuś innemu, niż samemu kalifowi. Źródła wskazują również, że kalif ogłosił zawarcie umowy (’Ahd) z chrześcijanami, żyjącymi w mieście - określa się to mianem Paktu Umara. W tej umowie Kalif zagwarantował chrześcijanom swobodę wyznawania swojej religii, bezpieczeństwo kościołów i nietykalność życia i mienia mieszkańców miasta. [Mudżir Al-Din Tom. 1, 1973: 254].[2]
Muzułmanie byli wstrząśnięci, kiedy odkryli w jakim stanie znajdował się obszar Haram Asz-Szarif. Miejsce to było opuszczone i znajdowało się tam wysypisko śmieci.
To muzułmanie je oczyścili.
Czytamy, że:
Kiedy Arabowie (!) zdobyli Jerozolimę, odkryli, że Wzgórze Świątynne było opuszczone i pełno było w nim śmieci. Stało się to (opuszczenie tego miejsca) zgodnie z proroctwem (przynajmniej tak wierzyli chrześcijanie) Jezusa, które mówiło, że:
...nie zostanie tu kamień na kamieniu, który by nie był zwalony.
[Mt 24:1-2].
‘Umar nakazał, by uprzątnięto (to miejsce) i odprawiono tam modlitwę.[3]
Wynika z tego opisu, że to miejsce było opuszczone na sześćset lat przed tym, zanim wkroczyli tam muzułmanie.
Nasuwa się zatem pytanie – kto zatem zamienił Wzgórze Świątynne w wysypisko śmieci?
Od czasu perskiej okupacji, kiedy żydzi znów zaczęli się modlić na platformie, chrześcijanie używali tego miejsca jako wysypiska śmieci. Kiedy ‘Umar dotarł do dawno popadłych (już) w ruinę bram Świątyni - mówi muzułmański historyk Mudżir Al-Din – był przerażony widokiem nieczystości, „które pokrywały wówczas całe święte (!) sanktuarium, zalegały (one) na stopniach (prowadzących do) bram, tak, że kiedy je otwierano, wydostawały się na ulicę (z tej strony, z której była otwarta brama) i było ich (gromadziło się ich) tam tak dużo, że sięgały prawie stropu przejścia.” Jedynym sposobem na to, by dostać się na platformę, było wczołganie się na rękach i kolanach. Sofroniusz wszedł pierwszy, muzułmanie musieli mieć przerażenie w oczach, kiedy patrzyli na tą rozległą i opustoszałą (przestrzeń) platformy Heroda, wciąż pokrytą stosami zalegających kamieni i śmieci.[4]
Taki był stosunek chrześcijan do tego miejsca. Warto jeszcze przeczytać Nowy Testament, a zwłaszcza listy Pawła i Apokalipsę św. Jana, by zrozumieć teologiczne ramy stosunku chrześcijan do Jerozolimy. Chociaż dwie ewangelie – Łukasza (19:42-44) i Mateusza pozwalają to jeszcze lepiej zrozumieć. Dostarczają one również informacji na temat politycznych i quasi politycznych działań, podejmowanych po tym, jak chrześcijaństwo zostało już uznane oficjalną religią Imperium Rzymskiego.
Ewangelie informują nas o tym, że Jezus upomniał swoich uczniów, kiedy zachwycali się pięknem Świątyni ze Wzgórza Oliwnego:
Gdy Jezus szedł po wyjściu ze świątyni, podeszli do Niego uczniowie, aby Mu pokazać budowle świątyni. Lecz On rzekł do nich: Widzicie to wszystko? Zaprawdę, powiadam wam, nie zostanie tu kamień na kamieniu, który by nie był zwalony.
[Mt 24:1-2]
Historycy sztuki, tacy jak: Nuseibah i Grabar doszli do tego samego wniosku, kiedy omawiali stosunek chrześcijan do Wzgórza Świątynnego:
Co ważniejsze, nie tylko Haram pozostał opuszczony, ale chrześcijanie przywiązywali bardzo małe znaczenie (do niego), co było (według nich) wypełnieniem proroctwa (samego) Jezusa:
...nie zostanie tu kamień na kamieniu, który by nie był zwalony.
Ruiny żydowskiej świątyni i cała reszta tam pozostawiona miały być oznaką triumfu chrześcijaństwa.[5]
Sytuacja zmieniła się dopiero wtedy, kiedy przybyli muzułmanie i oczyścili to miejsce.
15 lipca 1088 roku (ery chrześcijańskiej) Jerozolima została zdobyta z rąk muzułmanów przez krzyżowców z Europy. Philip K. Hitti opisuje rzeź, jakiej dokonali oni na mieszkańcach miasta:
Bardziej skuteczne okazało się jednak miesięczne oblężenie, 15 lipca oblegający zdobyli szturmem miasto i dokonali krwawej masakry, nie zważając na wiek ani płeć mieszkańców. „Stosy głów, rąk i nóg widziano na ulicach i placach miejskich.”[6]
Kopuła na Skale została zmieniona w chrześcijański kościół (zwany templum domini – Świątynia naszego Pana). Masdżid Al-Aqsa była używana jako kwatera główna krzyżowców (templariuszy).
Po dziewięćdziesięciu latach (1099-1187) Sułtan Salahuddin Al-Ajubbi wyzwolił miasto 2 października 1187 roku (ery chrześcijańskiej). W przeciwieństwie do krzyżowców, potraktował on pokonanych w sposób łagodny i uprzejmy. Okazał on miłosierdzie ludności zamieszkującej miasto.
Jerozolima ma zatem wielką wagę dla muzułmanów i muzułmanie mogą to łatwo udowodnić.
...ale Bóg Wie lepiej
Przypisy:
[1] zobacz Al-Aa`raaf [7: 137], Al-Anbiyaa [21: 71] i Al-Anbiyaa [21: 81]. Qur’an kilka razy odnosi się do Palestyny jako Al-Ard Al-Muqaddasah [5:21] i nazywa otaczający ją obszar barakna hałlaha (Bóg Pobłogosławił okolice miasta 17:1)
[2] Dr. Marwan Abu Khalaf, The Religious Factors in Settlement Patterns in Jerusalem in the Early Islamic Period [Online Document]
[3] C. Glasse, Dome Of The Rock, The Concise Encyclopaedia Of Islam (1989), Stacey International: London, str. 102
[4] Karen Armstrong, Jerusalem: One City, Three Faiths, 1997, Ballantine Books: New York, str. 229
[5] Said Nuseibah & Oleg Grabar, The Dome Of The Rock, 1996, Thames and Hudson: London (UK), str. 35
[6] Philip K. Hitti, History of the Arabs (10th Ed.), The Macmillan Press Ltd (1970), str. 537 (w polskim tłumaczeniu). Źródło: muzułmański portal eioba.pl oraz bismikaallahuma - Mohd Elfie Nieshaem Juferi
Tłumaczył: Abu Hamza
Zapraszamy na warsztaty mistyki sufickiej, żydowskiej i chrześcijańskiej
© Wszelkie prawa do publikacji zastrzeżone przez: sufi-chishty.blogspot.com
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz